Gıdanı Koru projesi ile israfa dur denecek!

Ambalaj 1,5 milyon ton sebze meyveyi çöpten kurtaracak! Dünyamız, 7 milyarı aşan nüfusunu kıt kaynakları ile doyurmakta yetersiz kalıyor. ...

Ambalaj 1,5 milyon ton sebze meyveyi çöpten kurtaracak!

Dünyamız, 7 milyarı aşan nüfusunu kıt kaynakları ile doyurmakta yetersiz kalıyor. 1 milyarı aşan insan açlık sınırında yaşıyorken, dünyada üretilen gıdanın üçte birinin sofralara bile ulaşamadan çöpe gitmesi, üzerinde düşünülmesi gereken bir tabloyu da ortaya çıkarıyor. Gıda israfının başlıca sebeplerinden biri olan yetersiz ambalajlama gerçeği konusunda harekete geçen EUPC Avrupa Plastik Üreticileri Birliği, “Gıdanı Koru” projesini başlattı. Her yıl milyonlarca ton gıdanın çöpe gittiği ülkemizde de benzer önlemlerin uygulamaya geçirilmesi için çalışmalara başlanacak.

Avrupa Birliği’nde 79 milyon insan fakirlik sınırının altında yaşıyor, 16 milyonu ise yardım kuruluşlarının gıda yardımı ile hayatını devam ettiriyor. Avrupa’daki evlerde, süpermarketlerde, restaurant ve tedarik zinciri içinde tüketilebilir gıdanın yüzde 50’si israf ediliyor. Avrupa Parlamentosu, bu sorunla başa çıkmak için 2025 yılına kadar gıda israfını yarı yarıya azaltma hedefi koydu ve bu doğrultuda 2014 yılı, “Avrupa Gıda İsrafına Karşı Aksiyon Yılı” ilan edildi.

EUPC Avrupa Plastik Üreticileri Birliği’nin bu doğrultuda başlattığı, “Gıdanı Koru” projesinin başında ise EUPC İcra Kurulu Üyesi Yavuz Eroğlu bulunuyor. Eroğlu, EUPC’nin AB üyesi olmayan bir ülkeden yönetime seçilen ilk Türk üyesi. Avrupalı plastik üreticileri, atılacak bazı adımlar sayesinde milyonlarca ton gıdanın korunması ve ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını sağlamayı hedefliyor.

Proje kapsamında yapılan çalışmalar konusunda bilgi veren EUPC İcra Kurulu Üyesi Yavuz Eroğlu, gıdaların israfının altında yatan temel nedenleri ortaya koymakla işe başladıklarını ve bu doğrultuda adımlar attıklarını belirtti. Doğru ambalajlamanın gıdaları koruyarak tüketim ömürlerini uzattığına dikkat çeken Eroğlu, “Gıda israfı konusunda ne yazık ki, ülkemizdeki tablo Avrupa’dakinden farklı değil. Son verilere göre 12 milyon insanın yoksulluk sınırının altında yaşadığı Türkiye’de, her yıl 3,6 milyar liralık ekmeğin çöpe gitmesi, üretilen yaş sebze ve meyvedeki kaybın 16 milyar liraya ulaşması ciddi ve çözülmesi gereken bir sorundur. Ambalaj sektörü, her yıl 1,5 milyon ton taze sebze ve meyvenin çöpe değil, sofralara gitmesini sağlayabilir. Ülkemizde her gün 10 milyon ekmek israf ediliyor. Ekmeğin ambalajlanması, daha uzun süre saklanmasını sağlar.” diye konuştu.

EUPC İcra Kurulu Üyesi Yavuz Eroğlu

Gıdaları doğru şekilde ambalajlayarak, kayıpları yarı yarıya azaltabileceğimizi vurgulayan Yavuz Eroğlu, Avrupa’da yürüttükleri Gıdanı Koru projesi kapsamında alınan önlemlerin Türkiye’de de uygulamaya geçmesini hedeflediklerini, aşevleri ile okullarda çocuklara süt dağıtımı gibi geniş kapsamlı projelerde israfın artması nedeniyle yeni bir modele ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

Gıdanı Koru projesi neleri hedefliyor…
• Gıdaların üzerinde ‘son kullanma tarihi’ ile birlikte ‘son tüketim tarihi’ de yazılsın…
• Tüketicilerin ihtiyaçlarından fazla gıda satın almalarını önlemek için gıda ambalajlarının değişik ölçülerde ve gıdayı gerçekten koruyacak şekilde olması gerekiyor.
• Çift etiket uygulaması yapılsın… Gıdaların üzerinde yazan son kullanma tarihine ek olarak son tüketim tarihinin de yazılması ile son kullanma tarihi yakın olan gıdaların indirimli fiyatlarla ihtiyaç sahiplerine satılmasının da önü açılacak.
• Gıdanı Koru projesi, özellikle kamu catering ihalelerinde, yerel gıda ürünleri kullanan ve kalan fazla yemekleri atmak yerine ihtiyaç sahiplerine ve gıda bankalarına ücretsiz veren firmalara öncelik tanınması şeklinde yeniden düzenlenmesi gerekliliğine dikkat çekiyor.

Gıda israfının acı tablosu…
• Dünyada üretilen gıdanın üçte biri yani 1,3 milyar ton gıdayı kaybediyor ya da israf ediyoruz…
• Her yıl zengin ülkelerdeki tüketiciler 222 milyon ton gıdayı tüketmiyor, çöpe atıyor… Tüm Sahra-Altı Afrika Kıtası’nın gıda üretimi ise sadece 230 milyon ton.
• Almanya’da Stutgart Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre; Alman halkı yılda 11 milyon ton gıdayı çöpe atıyor. Yani bir Alman yıllık 235 Euro değerinde gıdayı hiç tüketmeden israf ediyor. Bu rakam dünyada 1,5 milyar insanın yıllık gelirine eşit.
• Her sene kayıp veya israf olan gıdanın miktarı, dünyada her yıl yetişen tahıl mahsulünün yarısından fazla (2009 ve 2010’da 2,3 milyar ton)
• Gıda kaybı ve israfı ciddi bir kaynak israfını da beraberinde getiriyor. Su, tarım arazisi, enerji, iş gücü ve sermaye boşa gidiyor, gereksiz sera gazı salınımı oluşuyor. Küresel ısınma ve iklim değişikliğine neden oluyor.
• Gelişmekte olan ülkelerde gıda israfı ve kaybı, Gıda Değer Zinciri’nin ilk halkalarında oluşuyor. Hasat alımındaki; finansal, yönetsel ve teknik yetersizlikler yanında depolama ve soğutma tesislerindeki yetersizlik göze çarpıyor. Tedarik zincirinin çiftçilerin desteklenmesi ve altyapıya yatırımla, nakliye ve ambalaj kullanımının artırılmasıyla gıda kaybı azaltılabilir.
• Orta ve yüksek gelir seviyesine sahip ülkelerde, gıda genellikle tedarik zincirinin son halkalarında israf oluyor. Endüstrileşmiş ülkelerde tüketicilerin davranışları gıda israfının başlıca sebebi.

Gıda İsrafının Sorumlusu Kim?
- Evlerde meydana gelen israf: yüzde 42 (Bunun yüzde 60’ı rahatlıkla önlenebilir durumda)
- Gıda üreticilerinde: yüzde 39
- Perakendecilerde: yüzde 5
- Catering sektörü: yüzde 14

(Kaynak: Avrupa Komisyonu)